قانون ماده 12 رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، از جمله قوانین مهمی است که اطلاع از آن برای کسانی که در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر فعالیت می‌کنند، مهم و کلیدی است. در این مطلب از سایان اوج پارس، این قانون و آیین نامه اجرایی آن را شرح داده‌ایم.
قانون ماده 12 رفع موانع تولید رقابت‌پذیر
بر اساس قانون ماده 12 رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1/02/1394مجلس شورای اسلامی:
به کلیه وزارتخانه‌ها به ویژه نفت و نیرو و شرکتهای تابعه و وابسته به آنها و سازمان‌ها و مؤسسات دولتی و کلیه دارندگان عنوان و ردیف در قوانین بودجه کل کشور اجازه داده می‌شود سالانه تا سقف یکصد میلیارد دلار به صورت ارزی و پانصد هزار میلیارد ریال به صورت ریالی که هر ساله تا سقف نرخ تورم سال قبل تعدیل می‌گردد، در موارد مربوط به بندهای ذیل این ماده که سرمایه‌گذاری یا اقدام اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی یا داخلی با اولویت بخشهای خصوصی یا تعاونی به تولید، صادرات، ارتقای کیفیت، صرفه‌جویی یا کاهش هزینه در تولید کالا یا خدمت و زمان و بهبود کیفیت محیط زیست و یا کاهش تلفات جانی و مالی می‌انجامد برای نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی و کالاها و خدمات قابل صادرات یا واردات به قیمتهای صادراتی یا وارداتی به نرخ روز ارز بازار آزاد یا معادل ریالی آن با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌های متعلقه و برای سایر موارد با قیمتهای غیریارانه‌ای با احتساب حقوق دولتی و عوارض قانونی و سایر هزینه‌های متعلقه قرارداد منعقد کنند.
بر این اساس، هیات وزیران اقدام به تصویب آیین‌نامه اجرایی این ماده در تاریخ 21/04/1394 نمود و در بند ج ذیل ماده 3، میزان پرداخت بلاعوض جبران سرمایه‌گذاری در خصوص طرحهای مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر، به شرح زیر تعیین گردید:
در مورد طرحهای کاهش تلفات طرح های افزایش بازدهی و انرژی های نو و تجدیدپذیر در شبکه‌های برق، مبنای محاسبه سوخت صرفه جویی شده، میانگین وزنی مصرف واقعی قیمت سوخت مایع و گاز طبیعی خواهد بود.
به تبع این آیین‌نامه، شورای اقتصاد در تاریخ 08/12/1400 مصوبه‌ای را صادر نمود که بر اساس آن، شرایط کلی احداث 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی با ظرفیت‌های قوانین فوق، به شرح زیر مشخص شد:
- سازمان انرژي‌هاي تجديدپذير و بهره وري انرژي برق (ساتبا) موظف است در چهارچوب قانون برگزاري مناقصات از طريق برگزاري مناقصه، شركت‌هاي سرمايه‌گذار مجري طرح را انتخاب نمايد. برنده هر مناقصه، شركتي است كه كمترين قيمت به ازاي هر كيلووات ساعت برق توليدي را پيشنهاد دهد.
- سقف قيمت هر كيلووات ساعت برق در مناقصه بر اساس ارزش متوسط وزني سوخت صرفه جويي شده، حداكثر 6.9 سنت دلار بوده و متاثر از تغييرات قيمت سوخت نمي‌باشد.
- مدت بازپرداخت دولت موضوع اين طرح از محل صرفه جويي مربوط به ماده (12) قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور حداكثر 6 سال مي‌باشد كه در صورت درخواست سرمايه‌گذار و ارائه ضمانت نامه براي سال‌هاي پنجم و ششم، امكان دريافت كل ارزش سوخت صرفه جويي شده دو سال آخر، در 4 سال اول پس از بهره برداري از نيروگاه را خواهد داشت. ارزش سوخت صرفه جويي شده مطابق ساز و كار اندازه گيري و صحه‌گذاري به صورت سه ماهه و متناسب با نرخ تسعير ارز اعلامي در سامانه ETS در زمان بازپرداخت و در سقف صرفه جويي ايجاد شده در دوره بازپرداخت، به سرمايه‌گذار پرداخت خواهد شد.
- منابع لازم به منظور بازپرداخت به سرمايه گذاران در بخش مصارف تبصره (14) قانون بودجه سالانه پيش بيني مي شود.
- وزارت نيرو مكلف است طي دوره بازگشت سرمايه طرح، هر كيلووات ساعت برق توليدي از نيروگاه خورشيدي را به نرخ بازار عمده فروشي برق (بدون احتساب جزء سوخت) از سرمايه‌گذاران خريداري نمايد كه اين ميزان طبق اعلام ساتبا از تعهدات دولت كاسته مي شود.
- پس از اتمام دوره بازگشت سرمايه از محل ماده (12) قانون رفع موانع توليد رقابت‌پذير و ارتقاي نظام مالي كشور، سرمايه‌گذار مجاز است در چهارچوب ضوابط و مقررات جاري وزارت نيرو از برق خود منتفع گردد.
- به استناد بند «د» ماده (3) آيين نامه اجرايي ماده (12) قانون رفع موانع توليد رقابت پذير ارتقاي نظام مالي كشور، وزارت نفت از طريق شركت ملي نفت ايران مكلف است با درخواست سازمان برنامه و بودجه كشور، مبالغ را به صورت نفت خام به قيمت صادراتي در مبادي صادراتي تحويل و يا وجه آن را با رعايت ماده (6) آيين نامه اجرايي مذكور به سرمايه گذار پرداخت نمايد. بازپرداخت صرفا تا سقف سرمايه گذاري صورت گرفته و بر اساس قيمت برنده مناقصه مطابق جداول زير به حساب شركت هاي سرمايه گذار عامل صرفه جويي واريز خواهد شد.
- بازپرداخت سرمايه گذاري در اين طرح، كه به منظور اصلاح الگوي مصرف حامل هاي انرژي به شركت هاي سرمايه گذار از محل صرفه جويي در مصرف سوخت هاي فسيلي يا درآمد حاصل از اجراي طرح پرداخت مي گردد، به عنوان پرداخت بلاعوض دولت بابت جبران سرمايه گذاري و يا رايانه صرفه جويي حامل هاي انرژي محسوب گرديده و لذا مشمول پرداخت قانون ماليات بر ارزش افزوده و ساير حقوق دولتي و عوارض قانوني نبوده و مأخذ محاسبه ماليات و عوارض ماده (14) قانون ماليات بر ارزش افزوده نخواهد بود.
- در قرارداد با سرمايه گذار برنده مناقصه، موضوع جمع آوري پنل ها (Decommissioning) در انتهاي دوره بهره برداري (حداقل بيست سال) همراه با رعايت ملاحظات زيست محيطي لحاظ گردد.
- وزارت نيرو مكلف است تضامين كافي از سرمايه گذار به منظور حفظ ضريب توليد متعارف نيروگاه به مدت حداقل طول عمر مفيد تاسيسات (20 سال) را اخذ نمايد.
به تبع تصویب این مصوبه، اقدامات زیر صورت پذیرفت:
- سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) اقدام به شناسایی مکان‌های مستعد احداث نیروگاه خورشیدی در سراسر کشور نمود. قابلیت احداث 4000 مگاوات نیروگاه خورشیدی در مقیاس بیشتر از یک مگاوات در این ساختگاه‌ها وجود دارد.
- فراخوان شناسایی شرکتهای دارای توانمندی فنی و مالی برای احداث نیروگاه در این ساختگاه‌ها برگزار گردید. به تبع این امر، شرکتهای متعددی به صورت انفرادی یا در قالب کنسرسیوم، اقدام به ارسال مدارک و مستندات به ساتبا نموده و بر اساس معیارهای ارزیابی مشخص شده، سقف ظرفیت نیروگاه‌های قابل احداث در قالب این طرح، به هر شرکت/کنسرسیوم ابلاغ گردید.
- مکانیزم مناقصه به این شکل است که ساتبا اقدام به تهیه فهرست ساختگاه‌های مستعد و ظرفیت قابل احداث در هر کدام نموده و مناقصه‌گران با توجه به موقعیت ساختگاه، خط انتقال مورد نیاز، ظرفیت و غیره، اقدام به ارائه پیشنهاد قیمت فروش برق می‌نمایند. در هر ساختگاه، کمترین قیمت ارائه شده، برنده مناقصه است و سقف قیمت، 6.9 سنت دلار برای هر کیلووات ساعت است.
- تا کنون چند مرحله مناقصه برگزار شده و متقاضیان احداث نیروگاه در 4000 مگاوات از کل ساختگاه‌ها، در مناقصه شرکت نموده، ضمانت شرکت در مناقصه را ارائه کرده و برندگان مربوط به هر ساختگاه مشخص شده‌اند.
